2 Eylül 1990 tarihinde yürürlüğe giren Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin hükmü açıktır:18 yaşın altındaki her insan çocuk sayılır.
Bu dönemde çocuğun bakmakla yükümlü kimseler ve diğer yetişkinler tarafından fiziksel, duygusal, zihinsel veya cinsel gelişimlerini engelleyen, beden ya da ruh sağlığına zarar veren, kaza sonucu olmayan durumlarla karşı karşıya bırakılması olayına çocuk istismarı denmektedir. Çocuğun sağlığı, fiziksel ya da psikolojik gelişimi için gerekli ihtiyaçların karşılanmaması ise ‘Çocuk ihmali’ olarak tanımlanır.
Çocuk istismarı ve ihmali gerçek boyutlarıyla iyi bilinmeyen çok ciddi toplumsal bir sorun olmanın yanında neden olduğu bedensel, zihinsel ve psikolojik bozukluklarla bireylerde yaşam boyu iş gücü yitimi, uzun süreli ve yineleyici tetkik ve tedaviler sebebiyle topluma önemli ekonomik yük getiren bir sağlık problemidir.
Çocuk İstismarı Türleri
Fiziksel istismar: Fiziksel istismar, bir yetişkinin çocuğa bilerek isteyerek, sistemli şekilde uyguladığı bedene yönelik şiddettir; bu davranıştan sonra genellikle uygulayan kişi çocuk için tıbbi yardım alır. Bunun için geç başvurur, çocuğun eski yaralarının çokluğu da istismarı düşündürür.
Cinsel istismar: Çocukların cinsel yollarla istismar edilmesi olayıdır. İntihar girişimi, okuldan kaçma, antisosyal davranış bozuklukları; çocukta istismarın sonucu olarak görülebilir. Daha küçük çocuklarda cinsel istismara verilen tepkiler, daha karmaşık olabilmekte ve aile bireyleri davranışların sebebini anlamakta zorlanabilmektedir.
Cinsel istismar: Çocukların cinsel yollarla istismar edilmesi olayıdır. İntihar girişimi, okuldan kaçma, antisosyal davranış bozuklukları; çocukta istismarın sonucu olarak görülebilir. Daha küçük çocuklarda cinsel istismara verilen tepkiler, daha karmaşık olabilmekte ve aile bireyleri davranışların sebebini anlamakta zorlanabilmektedir.
Duygusal istismar: Çocuğun psikolojik olarak sözel yolla istismarıdır.Azarlama, hakaret etme, küçümseme, tehdit etme, suçlama, yokmuş gibi davranma, çocukla alay etme duygusal istismarlardandır, istismar tiplerinden biri tek başına olabileceği gibi birden fazlası da bir çocuğa uygulanabilir. Özellikle duygusal istismar; hemen her zaman diğer istismarla birlikte uygulanmaktadır.
Cinsel İstismarın Sonuçları
Çocukluk döneminde yaşanan cinsel istismar, kimlikte dağılmaya, bölünmeye yol açar. Çocuk yaşadığı bu duyguyla baş edemeyeceğinden bu duyguyu dondurur. Yani tacize uğrayan kişinin benliğinde birbiriyle temas kurmayan ayrı ayrı parçalar olur, tacize uğrayan parçası aktifleştiğinde kişi kendisine yabancılaşma, boşluk, anlamsızlık, intihar duygularına kapılabilir.
Cinsel istismara uğrayan çocuk, genellikle kendisini suçlar. Bu çocuklar yaşadıkları her şeyin sorumlusu olarak kendilerini gördüklerinden bunu bir yetişkinle paylaşmak istemez, bunu söylediklerinde suçlanacağından, inanılmayacağından korkar.
Çocuğunuzun Tacize Uğradığını Nasıl Anlayabilirsiniz?
• Cinsel bölgelerinde sağlık açısından sorun (kızartı, kaşıntı, ağrı vb.)oluştuysa,
• Dokunmaya tepki gösteriyorsa,
• Fiziksel nedenlerle alakalı olmayan karın ağrıları varsa,
• Huzursuzsa,
• Gece uykuları bozulduysa,
• Altını ıslatma başladıysa,
• Banyo yapma isteği yoğunlaştıysa,
• Yaşından büyük cinsel davranış ve sözler içindeyse,
• Mastürbasyon süreklilik kazanıyorsa ve açık hale geldiyse,
• Cinsel oyunları abartılı oynuyorsa,
• Evden kaçmayı düşünüyorsa,
• İntihar eğilimi gösteriyorsa,
• Yemek düzeninde sorun yaşıyorsa,
• İçine kapanıp eski şeylerden zevk almıyor arkadaşlarından uzaklaşıyorsa,
• Huysuzsa, saldırganlık gösteriyorsa,
• Genel olarak başarısında düşüş varsa,
• İnsanları düşman gibi görüyorsa,
Kesinlikle bir uzmana danışarak durumu araştırın. Tacize uğrayan çocuğun kesinlikle yalnız bırakılmaması gerekir.
Unutulmamalıdır ki taciz ciddi bir konudur ve bu noktada uzmanlara danışmaktan çekinilmemelidir.
Maalesef çocuklar, ailesinin öz bireyleri tarafından bile tacize uğramaktadır, bunun başınıza gelmeyeceğini düşünmeyin.
Uyanık, açık ve tedbirli olun ve çocuğunuza da bunu öğretin, fakat tüm bunları paranoya derecesine getirmeden, gerektiğinde danışarak, sağduyuyla çözün.
UZM. DR. SERKAN SÜREN
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
